Biedt ForumC een neutraal platform
voor het gesprek over schepping en evolutie?
door Jan van Meerten
Op 10 april jl. las ik in het Reformatorisch Dagblad een stuk van Cors
Visser over schepping en evolutie. Cors Visser is directeur van ForumC. In
het stuk pleit hij ervoor om niet weg te lopen voor vragen over schepping
en evolutie. Ik ben blij met een dergelijk genuanceerd stuk. Toch heb ik
enkele punten van bezwaar die al langer op mijn hart liggen. Daarbij dienen
we op respectvolle wijze met elkaar om te gaan; ForumC verdient respect
voor wat het allemaal doet om een goed tegenwicht te kunnen vormen
tegen atheïsme en secularisatie.
Cors Visser schrijft in het artikel: ‘Onze rol daarin is een forum te zijn waar
mensen met verschillende standpunten elkaar ontmoeten en materiaal ontwikkelen om dat
gesprek binnen de christelijke gemeenschap vruchtbaar te kunnen voeren.’ In de praktijk
vind ik ForumC echter helemaal niet een organisatie die met orthodox-
christelijk Nederland het gesprek aangaat, en ook niet een organisatie die de
mogelijkheid biedt om de verschillende standpunten in dat gesprek
vruchtbaar te delen. Als het goed is, komen in een gesprek beide partijen
evenveel aan bod. Nu heeft Cors Visser beide partijen genoemd in het
opinieartikel, namelijk ‘gelovige evolutionisten’ en ‘creationisten’. Laten we
eens kijken of ForumC beide partijen evenveel recht doet. Daarmee bedoel
ik niet dat er door gelovige evolutionisten (hierna theïstische evolutionisten)
over creationisten schrijven en spreken, maar dat creationisten schrijven
over de aan het scheppingsmodel gerelateerde thema’s. Vooraf moet ik
zeggen dat het de laatste jaren mijn ervaring met ForumC is dat zij de
creationisten negeren of negatief bespreken; maar laten we nochtans even
kijken naar enkele onderdelen van ForumC. Daarbij kijk ik vooral naar het
meest recent verschenen werk. De te bespreken onderdelen zijn:
A. De website geloofenwetenschap.nl.
B. Het blad Radix.
C. De sprekerslijst die ForumC aanvoert voor ForumC on tour.
D. Het programma Durf te denken. A. De website geloofenwetenschap.nl
Op deze website bestaat een aparte tag over het creationisme. Zo te zien
worden de meeste artikelen geschreven door René Fransen (hoewel niet
overal zijn naam bij staat, is dat toch te merken aan de schrijfstijl), een
theïstisch evolutionist die meestal negatief schrijft over creationisten. Laten
we de artikelen uit deze tag eens op volgorde bespreken:
1. Schepping en evolutie: wie staat waar? Dit artikel is geschreven door René
Fransen en bevat enkele onjuistheden over creationisten. Het is ook
niet slim om een theïstisch evolutionist over creationisten te laten
schrijven.
2. Smedes: uiteindelijk zullen gelovigen evolutie accepteren. Dit artikel is
geschreven door dr. Smedes, een theïstisch evolutionist die uiterst
negatief schrijft over creationisten.
3. Congres waar komen we vandaan? 150 jaar evolutiedebat. Dit is een verslag
van een congres in september 2011 waarbij geen enkele creationist (die
ook een rol spelen in dat 150-jarige evolutiedebat) aan het woord werd
gelaten.
4. Evolutiecongres van ForumC in het nieuws. Zie punt 3.
5. Evolutieonderwijs gebaseerd op verouderde argumenten. Een neutraal artikel dat
alleen een feit noemt.
6. Presidentskandidaten VS tegen evolutie. Een nieuwsbericht met als
onderliggende boodschap dat niet alle evangelicalen tegen evolutie zijn.
Een negatief artikel voor creationisten.
7. Het horizonprobleem: modellen en werkelijkheid. Artikel geschreven door
René Fransen, pro-evolutie en anti-scheppingsmodel.
8. Sola scriptura, maar met traditie. Artikel dat het scheppingsmodel negatief
belicht. Bevat de grove fout dat de scheppingsleer van creationisten pas
100 jaar oud is.
9. Geen creationisme op Britse scholen. Een negatief nieuwsfeitje voor
creationisten.
10. Evolutie en respect voor God. Pro-evolutie artikel. Een pleidooi voor
theïstisch evolutionisme. Het is mij niet helemaal duidelijk waarom het
in de tag creationisme staat.
11. Adventisten lanceren creationistische film. Nieuwsbericht over scheppings-
film met daarin fouten over de oorsprong van het creationisme. 12. Meer ruimte voor creationisme in onderwijs VS. Positief bericht over
scheppingsmodel in het onderwijs.
13. Meer informatie nodig tegen creationisme. Anti-creationistisch artikel.
14. Evolutie uit Koreaanse schoolboeken. Neutraal bericht over scheppings-
model in het onderwijs met daarbij wel de melding dat wetenschappers
nu voorlichting (waarin ze evolutie promoten) willen geven op scholen.
15. Andrews, E. H., Wie heeft God gemaakt? Negatieve en oppervlakkige
recensie van een creationistisch boek door René Fransen.
16. Update: evolutie en Koreaanse schoolboeken. Een korte update van punt 14.
Neutraal bericht.
17. Replica ark van Noach in Dordrecht geopend. Redelijk neutraal bericht over
de opening van de ark van Johan Huibers. Hoewel hieruit blijkt dat
Genesis letterlijk wordt gelezen door creationisten, wat niet waar is.
Creationisten lezen Genesis namelijk niet letterlijk maar historisch.
18. Voor en tegen evolutie: niet verdrinken in de details. Artikel van René Fransen.
Hierin wordt betoogd dat het evolutiemodel verkozen moet worden
boven het scheppingsmodel.
19. Geschiedenis van het debat over evolutie en schepping. Dit artikel van Ab Flipse
lijkt neutraal te zijn, hoewel ik geloof dat de geschiedenis van het debat
in Nederland wat complexer in elkaar zit dan Flipse vermoedt.
20. Moslims in Engeland debatteren over evolutie. Dit gaat over het islamitisch
scheppingsmodel.
21. Bryan college trekt stekker uit creationistisch onderzoek. Negatief artikel.
Uitspraken van Todd Wood die mild zijn voor het evolutiemodel, maar
ook uitspraken die niet mild zijn voor het scheppingsmodel worden
toegejuicht. Het is wel vreemd dat aan een negatief punt op
geloofenwetenschap.nl wel ruim aandacht geschonken wordt, maar dat
het positieve (dat Todd Wood nu op eigen benen gaat staan zonder
college) compleet genegeerd wordt, terwijl ik die informatie op de
Facebook-groep van ForumC geplaatst heb en zeker weet dat mensen
van ForumC het bericht gezien hebben.
22. Creationisme verliest terrein bij Amerikaanse home schoolers. Artikel waarin het
scheppingsmodel negatief belicht wordt.
23. Kritiek op ‘rechtszaak’ over Genesis. Negatief artikel over het scheppings-
model.
Deze 23 punten overziende, zijn er gelukkig nog enkele neutrale berichten,
maar de meeste stellen het scheppingsmodel in een negatief daglicht. Waarom geen positieve dingen? Zoals AIG, dat een compleet themapark
bouwt uit eigen middelen? Of de stijging van het aantal aanhangers van het
scheppingsmodel in bepaalde landen? Of een verslag van het in 2012
georganiseerde congres van creationisten met de naam Exploring the World?
Dit leidt niet tot een vruchtbaar gesprek, maar tot toenemende polarisatie.
Zeker als het evolutiemodel vrijwel kritiekloos omarmd wordt. Gelukkig
hebben ze Van Rossum nog een kans gegeven om te reageren, maar dat is
ook het enige artikel dat ik ken. ForumC zou er goed aan doen geen
theïstische evolutionisten (zoals René Fransen en Taede Smedes) over
creationisten te laten schrijven, maar iemand uit het creationistische ‘kamp’
te nemen en medeverantwoordelijk te maken voor artikelen die verschijnen
in de tag ‘creationisme’. Dit is door ondergetekende al vaker aangekaart op
geloofenwetenschap.nl, maar daar is nooit op gereageerd. Ik hoop dat Cors
Visser wil reageren en bereid is om zwart op wit enkele toezeggingen te
doen. Misschien is het een goed idee om meerdere creationisten te vragen
of zij artikelen willen schrijven, zodat tegenover 10 artikelen waarin het
scheppingsmodel negatief belicht wordt, er 10 artikelen staan waarin het
scheppingsmodel positief belicht wordt. Dán heb je een neutraal platform.
B. Radix
Radix is een tijdschrift dat uitgegeven wordt door ForumC. Worden
creationisten daar aan het woord gelaten over schepping en evolutie? Ik kijk
naar de laatste drie jaargangen:
In jaargang 36 nummer 1, 2 en 4, in jaargang 37 nummer 1, 2 en 4 en in
jaargang 38 nummer 2 en 4, staan geen artikelen over schepping en evolutie.
Jaargang 36, nummer 3
Artikel: Scheppingsgeloof en het paradigma van emergente evolutie. Theïstisch
evolutionistisch.
Artikel: Hoe willekeurig is evolutie? Theïstisch evolutionistisch.
Artikel: De twee talen van God. Theïstisch evolutionistisch. Met een kritische
noot over theïstische evolutionisten en creationisten.
Artikel: God en de natuurwetten: concurrentiestrijd of perspectiefwisseling? Theïstisch
evolutionistisch.
Dit nummer heeft wel veel weg van een themanummer over schepping en
evolutie, maar er wordt niet naar beide partijen geluisterd, daardoor schetst
het een eenzijdig beeld.
Jaargang 37, nummer 3
Artikel: Evolutie: wetenschappelijk model of seculier geloof? Theïstisch evolutio-
nistisch.
In dit nummer dus één artikel – of eigenlijk een recensie – waarin een boek
over evolutie positief besproken wordt, terwijl er geen enkele kritiek op het
evolutiemodel gegeven wordt.
Jaargang 38, nummer 1
Artikel: Bondgenoten of rivalen? Geloof en wetenschap in historisch perspectief.
Theïstisch evolutionistisch.
In het genoemde artikel wordt over het scheppingsmodel gesproken, maar
wel in negatieve bewoordingen, en het bevat tevens een ernstige karikatuur
van het scheppingsmodel.
Jaargang 38, nummer 3
Artikel: Wel theïstische evolutie, geen Intelligent Design? Theïstisch evolutio-
nistisch.
Artikel: Onvoltooibare revolutie. Theïstisch evolutionistisch.
Weer twee artikelen van theïstische evolutionisten.
Balans
Cors Visser zei: ‘Onze rol daarin is een forum te zijn waar mensen met verschillende
standpunten elkaar ontmoeten en materiaal ontwikkelen om dat gesprek binnen de
christelijke gemeenschap vruchtbaar te kunnen voeren.’ Met Radix toont ForumC
ook al niet aan dat ze een vruchtbaar gesprek willen voeren. De eenzijdige
selectie van artikelen in Radix maakt dit al duidelijk. Er verschenen de
afgelopen drie jaar in Radix 8 artikelen over schepping en evolutie, allemaal vanuit theïstisch evolutionistisch oogpunt. Waarom zegt ForumC dat het
een neutraal platform is, maar doet het alsof het een organisatie is waar
theïstische evolutie gepromoot wordt?
C. Sprekerslijst
Er staan niet zo heel veel sprekers op de sprekerslijst van ForumC. Dat
zouden er meer kunnen zijn. Volgens mij zijn alle sprekers die over geloof
en wetenschap spreken theïstische evolutionisten (René Fransen, Ab Flipse,
Martine van Veelen en Bert Veluw). Er is niet alleen eenzijdigheid te
bespeuren in de artikelen, maar ook in het kiezen van sprekers. Cors Visser
zei: ‘Onze rol daarin is een forum te zijn waar mensen met verschillende standpunten
elkaar ontmoeten en materiaal ontwikkelen om dat gesprek binnen de christelijke
gemeenschap vruchtbaar te kunnen voeren.’ Waarom zegt ForumC dat het een
neutraal platform is, maar doet het alsof het een organisatie is waar
theïstische evolutie gepromoot wordt?
D. ‘Durf te denken’
Durf te denken is een inleiding in christelijke levensoriëntatie en is vooral
bedoeld als cursusboek voor studenten. In Durf te denken is ook een
hoofdstuk te vinden dat handelt over de oorsprong van het heelal. Dit
hoofdstuk is geschreven door Cees Dekker, een theïstisch evolutionist die
de laatste jaren een enorme verschuiving in zijn denken heeft ondergaan. In
het hoofdstuk laat Cees Dekker duidelijk zijn voorkeur blijken voor het
evolutiemodel. Ik zou zeggen: durf studenten zelf te laten denken. Verder is
in de literatuuropgaaf geen enkele (!) creationistische bron gezet die voor
verdere studie geraadpleegd kan worden. Dat geeft toch te denken. Door
eenzijdige belichting krijg je geen gesprek van de grond, maar wordt het een
monoloog waarbij de ander de mond gesnoerd wordt. Waarom zegt
ForumC dat het een neutraal platform is, maar doet het alsof het een
organisatie is waar theïstische evolutie gepromoot wordt?
Conclusie
ForumC heeft de volgende twee opties:
1. Intern gaan nadenken over de vraag hoe ze creationisten ook aan het
woord kunnen laten (en dan bedoel ik niet dat theïstische evolutionisten
over creationisten moeten schrijven, maar dat verschillende creationisten
uitgenodigd moeten worden om artikelen te schrijven).
2. De doelstellingen veranderen en zich niet langer profileren als een
platform voor geloof en wetenschap, maar als een platform voor
theïstische evolutie. Iets zeggen voor het grote publiek, maar dat
vervolgens in de praktijk niet nakomen, doet mij denken aan de ‘wolven
in schaapskleren’ waarover Jezus spreekt in Mattheüs 7:15. Ik vraag
ForumC om open kaart te spelen: willen ze echt een platform zijn, dan
moeten ze dat ook doen; willen ze echter diep in hun hart de
creationisten niet aan het woord laten, dan moeten ze dat gewoon
zeggen. Dan moeten we elkaar nog steeds in onze waarde laten, naar
elkaar luisteren en elkaars kritiek serieus nemen, maar dan weten we in
ieder geval waar we aan toe zijn.
Ik hoop van ganser harte dat ForumC een platform wil zijn waar
creationisten én theïstische evolutionisten én alles wat daartussenin zit, een
luisterend oor krijgen, zodat op die manier het gesprek bevorderd wordt.
Hieronder het artikel in pdf-format:
forumc_en_de_creationisten